Verkeerslichten die op groen springen bij het naderen van vrachtverkeer, realtime informatie over de maximale toegestane snelheid op een bepaald wegvak, actuele informatie over ongelukken, drukte op de weg, files en opstoppingen en andere mogelijke vertraging, zoals wegwerkzaamheden en een openstaande brug. Maar ook het aan de hand van actuele data bepalen van de beste route (dankzij data over bijvoorbeeld milieuzones en doorrijhoogtes) en optimale snelheid van vrachtwagens om precies op het juiste tijdstip op de plaats van bestemming te arriveren, zodat lading zonder wachttijden geladen of gelost kan worden. Bovenstaande voorbeelden illustreren de mogelijkheden van Talking Logistics, een innovatief landelijk programma waarin digitale uitwisseling van realtime data tussen informatiediensten voor chauffeurs, logistieke systemen en verkeerssystemen centraal staat. Grote voordelen liggen in het verbeteren van de efficiency van de logistieke operatie, het besparen van brandstof, verminderen van emissies, het verbeteren van de doorstroming en het beperken van overlast van vrachtverkeer in drukke binnensteden.

Realtime data-uitwisseling

Talking Logistics is de logistieke doorvertaling van Talking Traffic: een samenwerkingsverband tussen overheden en markt, waarbij diezelfde pijlers van data en connectiviteit het uitgangspunt vormen voor innovatieve diensten voor weggebruikers. Met behulp van realtime data-uitwisseling blijven weggebruikers voortdurend op de hoogte en kunnen zij sneller reageren op veranderende omstandigheden op hun route. Intelligente verkeersregelinstallaties (vri’s) spelen hierbij een belangrijke rol. Deze verkeersregelinstallaties zijn niet alleen in staat om verkeersstromen te herkennen, maar kunnen door gebruik te maken van bestaande telecomnetwerken ook informatie uitwisselen en inspelen op de actuele verkeersdrukte. Ze laten het verkeer soepeler doorstromen en kunnen bovendien worden gebruikt om bepaalde verkeersstromen of groepen weggebruikers, bijvoorbeeld hulpdiensten, fietsers of zwaar vrachtverkeer, prioriteit te geven boven anderen. Het programma Talking Traffic startte begin 2016 op initiatief van het toenmalige ministerie van Infrastructuur en Milieu (inmiddels Infrastructuur en Waterstaat). Over de periode 2016 tot en met 2020 is er door gezamenlijke overheden ongeveer € 55 miljoen voor beschikbaar gesteld. Betrokken marktpartijen investeren gezamenlijk nog eens zo’n € 35 miljoen.

Implementatie

Caspar de Jonge, programmamanager ITS (Intelligente Transport Systemen) en Smart Mobility van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, vertelt dat relevante publieke en private partijen elkaar vonden in een samenwerkingsverband dat gezamenlijk de kaders, doelen en te behalen resultaten in Talking Traffic formuleerde. “Die partijen ontwikkelden vervolgens zelf de benodigde technieken voor het uitwisselen van verschillende datastromen en het implementeren van informatiediensten voor weggebruikers. De afgelopen tijd is er binnen Talking Traffic veel kennis en ervaring opgedaan. Vergelijkbare activiteiten, specifiek gericht op de logistieke sector, zijn inmiddels ondergebracht bij Talking Logistics. Ook hier zijn data en connectiviteit de belangrijkste pijlers. Dit heeft onder meer het Open Trip Model opgeleverd, een datamodel waarin logistieke data en verplaatsingsdata realtime met verkeersgegevens worden gefuseerd. Maar ook in Logistieke Ontkoppelpunten 1 (‘Truckbreak’) en Control Towers investeren we samen met andere overheden en de private sector.”

‘Binnen Talking Traffic is veel kennis en ervaring opgedaan’

Gecontroleerd data delen

Als grootgebruiker van het wegennet is de logistiek en het goederentransport zeer gebaat bij het gebruik van intelligente diensten die data uitwisselen. “Niet alleen in de vorm van kleinschalige pilots, maar vooral als reguliere, landelijk werkende diensten”, aldus De Jonge. “Daarom kiezen we ervoor om niet alleen koplopers bij het programma te betrekken, maar ook alle andere logistieke bedrijven. Zij kunnen hiermee de efficiency van hun reguliere bedrijfsoperatie verbeteren. In 2019 worden deze innovatieve diensten op grote schaal verder uitgerold bij ITdienstverleners, verladers en transporteurs.” In de afgelopen twee jaar is aangetoond dat samenwerkingsverbanden als Talking Traffic en Talking Logistics veel potentie hebben voor optimalisatie van het weggebruik en verbetering van de verkeersveiligheid en doorstroming. Ook werd duidelijk dat het uitwisselen van data tussen partijen complex is. Hoe kun je bijvoorbeeld data maximaal benutten, hoe lever je gegevens aan en welke partijen mogen erover beschikken? “Met informatie van individuele bedrijven, over bijvoorbeeld lading, klanten, afleveradressen, moet alleen al uit concurrentieoverwegingen zeer zorgvuldig worden omgegaan”, zegt De Jonge. “Hier zijn effectieve oplossingen voor beschikbaar, in de vorm van systemen en diensten waarmee data gecontroleerd kan worden gedeeld, onder heldere voorwaarden en met behoud van ieders commerciële eigenheid en belangen.”

Connected transport

Een concreet project op het gebied van Talking Logistics vond begin oktober plaats toen logistieke partners, overheden en kennisinstellingen gezamenlijk de Experience Week Connected organiseerden. Tijdens deze ‘ervaringsweek’ werden ongeveer 250 in konvooi rijdende trucks geoperationaliseerd en volledig geïntegreerd in logistieke retail-, containeren bloementransportketens. Focus lag op het slim uitwisselen van gegevens tussen verkeersmanagement en logistiek en daarmee optimaliseren van het weggebruik. “Dit demonstratieproject toonde nog eens duidelijk aan dat intelligente data-uitwisseling werkt en voordeel oplevert”, zegt De Jonge. “Naast een verbeterde operationele efficiency werden er brandstofbesparingen van 6 tot 14 procent gerealiseerd, omdat vrachtwagens onder andere door verlengde groen-tijd bij intelligente vri’s minder vaak hoefden af te remmen en op te trekken. Daar is het milieu enorm bij gebaat terwijl tegelijkertijd transportbedrijven aanzienlijke besparingen kunnen realiseren omdat zij vaak vele tientallen voertuigen op de weg hebben.”

Service voor weggebruikers

Het participeren in Talking Logistics vraagt van tranportbedrijven geen grote investeringen en/of inspanningen, stelt De Jonge. “Kijken we naar het Open Trip Model, dan is het vooral een kwestie van nieuwe functionaliteiten toevoegen aan bestaande transport- en planningsoftware (FMS, TMS, backoffice), dus een soort upgrade van bestaande pakketten en bedrijfs-IT. De meeste Talking Traffic-/ Logisticsdiensten worden als service voor weggebruikers, en dus ook voor beroepschauffeurs, aangeboden. Soms is er een maandelijks bedrag verschuldigd, maar voor bijvoorbeeld besteldiensten zijn deze services vaak gratis als ze gebruikt worden op een smartphone of een bestaand navigatiesysteem. Hierdoor kunnen bedrijven op een hele flexibele manier participeren en voordeel behalen. Eventuele investeringen worden snel terugverdiend door besparingen op het brandstofverbruik, verminderen van wachttijden, verbeterde betrouwbaarheid of minder onnodig omrijden.” Inmiddels zijn de ontwikkelingen in een nieuwe fase beland en wordt vanuit de introductiefase steeds verder opgeschaald. “In het eerste kwartaal van 2019 hopen we de ombouw van zo’n achthonderd verkeerslichtinstallaties tot intelligente installaties af te ronden. De innovaties komen dan op veel meer locaties beschikbaar en zullen voor een optimaler gebruik van het wegennetwerk zorgen.”