MaaS Kenniscafé: samen afspraken maken of regelgeving? Op zoek naar een nieuw evenwicht

17 maart 2021

Wereldwijd gezien is het concept Mobility as a Service (Maas) enorm in ontwikkeling. Dat maakt de vraag relevant hoe het zit met de verdeling van rollen en verantwoordelijkheden in het ‘MaaS-ecosysteem’. Governance dus, als centraal thema van de jongste editie van het MaaS Kenniscafé.

Welke rol pakt de overheid omtrent MaaS? Welke afspraken moeten we met elkaar maken? En hoe wordt MaaS opgepakt in andere landen, wereldwijd? Over die thema’s lieten deelnemers uit verschillende sectoren in het MaaS Kenniscafé op dinsdag 26 januari hun licht schijnen.

Het Kenniscafé werd verzorgd vanuit het gloednieuwe congrescentrum in Rotterdam Ahoy waar gespreksleider Ananda Groag, voornamelijk digitaal, de gasten (Eric Mink (ministerie van Infrastructuur en Waterstaat), Geiske Bouma (TNO), Freek Bos (Rover) en Tom Geerts (Departement Mobiliteit en Openbare Werken Vlaanderen) verwelkomde. Door middel van pollvragen werd het virtueel aanwezige publiek (marktpartijen, overheden, mensen van kennisinstellingen) bij de discussies betrokken.

Verantwoordelijkheden binnen MaaS-ecosysteem

De ingebruikname van deze drie toepassingen vormt de eerste fase van een bredere aanpak. In 2021 plaatst de regio slimme verkeerslichten op de N201 en N232. Daarnaast wordt gewerkt aan het ontsluiten van real time data over veilige wachtlocaties voor vrachtwagens. Chauffeurs kunnen niet altijd direct bij aankomst terecht bij de (lucht)haven, en moeten dan wachten. Door de chauffeur rechtstreeks te informeren over wachtlocaties en wachtrijbeheer wordt de hinder van deze wachtende trucks verminderd. Studenten van de Hogeschool van Amsterdam onderzoeken de meerwaarde van de verschillende oplossingen.

Onderzoek TNO

Bouma deed met TNO onderzoek naar hoe de governance van MaaS in andere landen is ingevuld (zie ook apart artikel hierover: 'Iedereen is aan het pionieren met MaaS'). Dat onderzoek werd gedaan in Nederland, Oostenrijk, Finland, Île-de-France (Frankrijk), de Verenigde Staten (Los Angeles) en Singapore. De rollen van overheids- en private partijen lopen per land uiteen. Ook verschilt het per land of MaaS zich richt op individuele modaliteiten of zich juist focust op het hele mobiliteitssysteem. Oostenrijk, LA en Singapore richten zich vooral op afzonderlijke vervoermiddelen, terwijl Finland, Île-de-France en Nederland de nadruk leggen op integratie. In Finland, LA en Singapore hebben de private partijen de leiding en is de regelgeving in handen van publieke partijen. Terwijl Île-de-France en Nederland inzetten op publiek-private samenwerking met een coördinerende rol voor publieke partijen. Benieuwd naar het hele onderzoek van TNO? Dat vind je hier: TNO 2020 Policy options to steer MaaS.pdf | MaaS-programma

Vlaamse schrijfgroepen

Ook in Vlaanderen is sprake van een publiek-private samenwerking. Tom Geerts stelde dat men dit jaar de afspraken rondom MaaS vormgeeft in schrijfgroepen. Als input hiervoor ging men de dialoog aan met stakeholders van verschillende mobiliteitsthema’s. ‘We moeten draagvlak creëren én tempo maken. Dat bijt elkaar soms en is een uitdaging. In april verwachten we ons dynamische verhaal naar de toekomst toe te kunnen presenteren.’

Rondetafel

Het Kenniscafé eindigde met een rondetafelgesprek. Freek Bos van Rover: ‘MaaS moet zich richten op de reiziger die nu nog niet in het MaaS-ecosysteem zit.’ ‘Wat heeft de reiziger bij het tankstation naast de A2 nodig om duurzaam te gaan reizen? Dat is de vraag waarop je antwoord wilt’, stelt Bos. Een belangrijke rol ziet hij dan ook voor de OV-aanbieders. ‘Zij weten heel goed wat hun bestaande klanten willen en moeten er nu achter komen: wat heeft degene die nog niet in het OV zit nodig om bij hen te komen?’ Ticketbeschikbaarheid en transparantie zijn essentieel, stelde Mink. ‘Data is van de reiziger, de consument. Dat is het principe van AVG/GDPR. Maar je hebt data wel nodig.’ De overheid moet meer als regisseur optreden, vindt Bos, net als 52% van de stemmers in de poll. ‘Ik heb er zin in!’, antwoordt Mink veelzeggend. Bouma: ‘Je moet bij elkaar ophalen waar behoefte aan is. Dat is cruciaal: de dialoog blijven aangaan is de basis voor een sterke publiek-private samenwerking.’

MaaS-eilandjes voorkomen

Op de vraag van een van de toehoorders hoe te voorkomen dat op Europees niveau allerlei kleine MaaS-eilandjes ontstaan, was het antwoord van de discussie-deelnemers duidelijk. ‘Samenwerken. Gemeenschappelijke doelen bereiken’, aldus Bouma. ‘En het gaat over het internationaal toepassen van standaarden’, vulde Mink aan. ‘Over de beschikbaarheid van data. Zodat de privacy van de reiziger overal hetzelfde geregeld is.’ Bos: ‘Maar we moeten niet doorschieten in het voorschrijven hoe iets móet gebeuren. Kijk naar wat je wílt bereiken.’

Wil je dit MaaS Kenniscafé terugkijken? Dat kan hier.

https://assets.foleon.com/eu-west-2/uploads-7e3kk3/16332/seminar-maas-kenniscafe.72a180acf6a6.jpg

Uitslagen polls

  • Vertrouwen en Toegang tot elkaars diensten scoorden hoog, bij de vraag wat nodig is om tot een goed werkend MaaS-systeem te komen. Dat 33% stemde op ‘een combinatie van bovenstaande’ duidt erop dat ook data, geld, heldere afspraken, gelijkheid van de partijen en een gemeenschappelijk doel een grote rol spelen.
  • Voor alle partijen – zeker op langere termijn - is volgens de deelnemers winst te behalen in het MaaS-ecosysteem.
  • 62% vindt het belangrijk om vanuit MaaS vooral te sturen op het faciliteren van reizigers in hun mobiliteitsbehoefte.
  • Iets meer dan de helft vindt dat de overheid meer als regisseur moet optreden (52%). 18% vindt dat de overheid dit al doet.
  • Governance is prima, maar de reiziger staat centraal. Deze pollvraag resulteert in de conclusie dat het inderdaad om de reiziger draait, maar er zéker moet worden geregeld hoe er wordt samengewerkt en wie wat doet.