De overheid is de laatste jaren heel nadrukkelijk bezig met het ‘digitaal op orde’ raken. Die digitaliseringsslag was ook bij Blauwe Golf Verbindend een succesfactor, aldus Martijn van Hengstum, terugblikkend op het programma dat zijn oorsprong vond in Beter Benutten en Beter Benutten Vervolg. In 2016 was er nog weinig: veel (vaar)weggebruikers moesten lang wachten voor open en gesloten bruggen en sluizen. En hoe je het aantal verliesuren kon terugdringen, daarvoor bestond geen eenduidige aanpak. Van Hengstum: ‘Maar we wisten dat er ruimte was voor meer efficiëntie. In het analoge tijdperk was dit allemaal niet mogelijk: iedereen reisde van brug naar brug, en vaartuigbezitters voeren naar een locatie waarvan maar werd gehoopt dat er een ligplaats was. Dankzij digitalisering wisten we dat er ruimte was voor verbetering; we zijn dus samen met partners nadrukkelijk gaan zoeken naar verbeteracties.’

Sensoren

Een van die cruciale acties was het uitrusten van bewegende bruggen met sensoren, die real time kunnen laten zien of een brug open of dicht is. Die sensoren leveren dus data, waarmee partners binnen het project zich inspannen om tijdwinst te boeken of een vlotte doorvaart te bewerkstelligen. Dat kan als de informatie-uitwisseling tussen (vaar)wegbeheerders, scheepvaart en wegverkeer goed is. De partners (mede-vaarwegbeheerders) richten zich op het delen en distribueren van data over de geplande en actuele statusgegevens van bruggen en sluizen en de beschikbaarheid van ligplaatsen langs vaarwegen en in havens.

Status

Om daar te komen, was veel overleg en geduld nodig tussen partijen als Rijkswaterstaat, ministerie van IenW, provincies, havenbedrijven en andere beheerders. Inmiddels ligt er een stevig fundament en zijn beheerders, binnenvaartsector en serviceproviders als Flitsmeister ervan overtuigd dat het werkt. Bovendien laten ze het in de praktijk zien. Zo is inmiddels van 374 bruggen en 21 sluizen (!) de real time openingsstatus te zien en is er inzicht in meer dan 1300 ligplaatsen voor de binnenvaart. In apps van Flitsmeister (personenvervoer) en Simacan (vrachtvervoer) wordt data van bruggen al gedeeld. Dat betekent dus goed nieuws voor automobilisten, maar bijvoorbeeld ook voor hulpdiensten en fietsers, die hun reis kunnen aanpassen aan de hand van actuele informatie.

Winst

Nu het programma per 1 januari 2021 officieel is afgerond, wil dat zeker niet zeggen dat BGV al ‘klaar’ is. De aanjaagfunctie van Rijkswaterstaat is voorbij, partners kunnen de informatiedienst nu zelf verder uitbouwen. Dat is ook nodig, aldus Van Hengstum: ‘Er is zeker nog meer winst te behalen. Een voorbeeld: we raken nog steeds in gesprek met mensen in een gemeente of regio die niet weten dat hun ‘eigen’ bruggen zijn uitgerust met sensoren en dus al in staat zijn om nuttige data te leveren. Wij hebben ons in eerste instantie vooral gericht op de drukste vaar- en autowegen, maar er zijn nog meer (vaar)wegbeheerders die kunnen aanhaken of zinvol gebruik kunnen maken van deze data. De grootste uitdaging is nu om de data blijvend en betrouwbaar te integreren in toepassingen voor de eindgebruiker, variërend van weggebruiker of recreant tot beroepsvaart. Ik hoop dat over een jaar de Blauwe Golf Verbindend nog veel bekender is dan nu. Dat zal ook gebeuren, denk ik, zeker omdat ‘brugopeningen’ deel uitmaakt van de Data Top 15. (een overzicht van 15 datastromen waaraan overheden gezamenlijk werken binnen het programma Digitale Transitie in Mobiliteit)’

Avontuur

Daarbij verandert de rol van Rijkswaterstaat dus. De nieuwe dienst is tot stand gekomen met publiek-private partijen die op lokaal, regionaal en landelijk niveau van een onzeker avontuur een goed werkende dienst hebben gemaakt. Van Hengstum: ‘Vaak gaat het bij dit soort innovatieve projecten om pilots met een tijdelijk karakter. Maar dit is een blijvende informatiedienst waarvan alle partners de meerwaarde zien. Het gaat om open data die iedereen kan raadplegen, onder meer via vaarweginformatie.nl. en NDW.nu.’