Het webinar schetste een beeld wat er al is én waar het naar toe kan. Dat vooruitblikken is nodig: overheden spraken immers al eerder af om de krachten te bundelen en om met elkaar in 2023 digitaal op orde te zijn. De gemeente Amsterdam, Metropoolregio Amsterdam, Vervoerregio Amsterdam en de provincies Noord-Holland en Flevoland zijn sinds 2018 intensief bezig met digitalisering. Daarbij gaat het er onder meer om reizigers te voorzien van meer en vooral actuele informatie zodat zij hun reis zo efficiënt mogelijk kunnen plannen. Maar data is ook essentieel voor toekomstige toepassingen, zoals zelfrijdende voertuigen.
Waarde van data
In zijn inleiding ging data-expert Jasper Soetendal (‘data is de nieuwe olie, een grondstof om iets te bereiken’) in op het snel toenemende belang van data. Zeven van de tien grootste bedrijven ter wereld zijn tegenwoordig ‘platform-bedrijven’. Niet alleen ondernemingen als Funda en Booking.com, maar ook nieuwe platformen als Uber ‘leven’ van data: het snel en efficiënt koppelen van vraag en aanbod. Niet iedereen is daar blij mee: ‘Software is eating the world’ is inmiddels een bekende kreet. ‘Platformen pakken een steeds groter deel van de taart’, aldus Soetendal. Maar data is ook onontbeerlijk in de mobiliteit van vandaag en morgen, bijvoorbeeld bij het in goede banen leiden van grote verkeersstromen.
Handhaving?
Bij het verzamelen van data is het de vraag welk deel van de werkelijkheid je wilt vastleggen, wat je ermee wilt gaan doen en hoe je de data deelt. Is het doel bijvoorbeeld handhaving van een milieuzone, beter verkeersmanagement, het in goede banen leiden van bezoekersstromen rondom de Johan Cruyff Arena of voor controle van gestolen auto’s. Vanuit privacy-overwegingen mag niet alles zomaar ongeremd verzameld worden.
Data Top 15
Alex Smienk (Regionaal Datateam Noord-Holland en Flevoland) ging vervolgens in op de Data Top 15: belangrijke data-items die landelijk op orde moeten zijn om echt slimmer om te kunnen gaan met mobiliteit. In de Data Top 15 staan onder meer ‘Geplande wegwerkzaamheden’, ‘Actuele wegwerkzaamheden’, ‘Brugopeningen’, ‘iVRI-data’, maar ook ‘Fietsdata’ en ‘Data voor Logistiek’ (o.a. milieuzones, laad- en losplekken, doorrijhoogtes). Wegbeheerders, serviceproviders, vervoerders en andere betrokkenen werken samen om de data op orde te krijgen. Bij geplande afsluitingen, omleidingsroutes en wegwerkzaamheden gaat dit al veel beter dan bij incidentele afsluitingen. De rode draad: technisch kan er al heel veel, organisatorisch (wie doet wat, wie is waarvoor verantwoordelijk) is er nog een flinke slag te slaan.
Amsterdams crowdmanagement
In het laatste deel van het webinar gaf Vincent Lau (Regionaal Datateam Noord-Holland en Flevoland) een boeiend kijkje in de Amsterdamse keuken. Hij liet de potentie van data zien op het gebied van crowdmanagement, dat sinds de coronacrisis een extra impuls kreeg. In Amsterdam hangen op diverse (potentieel zeer drukke) locaties op grote hoogte hypermoderne infraroodcamera’s met 3D-sensoren.
Absurd nauwkeurig
De camera’s kunnen, aldus Lau, ‘absurd nauwkeurig’ bezoekersstromen waarnemen. Niet alleen aantallen personen en groepen, maar ook de afstand tussen personen – heel actueel in de anderhalvemetersamenleving – worden zo gemonitord en zichtbaar gemaakt op een dashboard. Met die nagenoeg realtime data (‘vertraging ongeveer een minuut’) kunnen handhavers direct aan het werk worden gezet, bijvoorbeeld door een straat af te sluiten of bezoekers te wijzen op een betere route.
De vrees van een webinar-deelnemer dat dit ten koste gaat van de privacy van bezoekers, kon Lau direct pareren. ‘De camera’s zijn heel robuust en hangen heel hoog. Daarmee zijn gezichten onherkenbaar. Daar gaat het ons ook nadrukkelijk niet om. Het gaat erom bezoekersstromen in algemene zin te kunnen monitoren, niet het individu.’
De Amsterdamse datahonger smaakt naar meer, vooral omdat de gemeente nu in de praktijk merkt dat ‘data op orde’ een positief effect heeft op de doorstroming en op beleid en beheer. Zo levert data meer inzicht op, waarop keuzes worden gebaseerd: regionaal, maar ook (hyper)lokaal. Bijvoorbeeld op het gebied van parkeerdata heeft Amsterdam ambities, maar data wordt ook gebruikt bij afwegingen over investeringen. Lau: ‘Onze pontveer-data gebruiken we bijvoorbeeld bij de afweging of we een extra pont moeten aanschaffen. Dat is een heel forse investering die je goed wilt onderbouwen.’
Roadmap en Klantreis
De Metropoolregio Amsterdam heeft inmiddels een Roadmap en Klantreis digitale veiligheid ontwikkeld.
De Klantreis laat mogelijke problemen en oplossingen zien rondom digitale veiligheid in mobiliteit. En de Roadmap illustreert welke inspanningen nodig zijn om die oplossingen te realiseren. Dat is van groot belang om risico’s te voorkomen.
Ter inspiratie voor iedereen die zelf met data aan de slag gaat, maakte de Metropoolregio Amsterdam een speciaal kookboek over het gebruik van data in mobiliteit. Klik hier om een kijkje te nemen.
